Wapen Maarheeze

16 juli 1817: “Zijnde van lazuur, beladen met een kraanvogel, houdende in deszelfs linkerpoot een steen, alles van goud.”

Geschiedenis van het wapen
Een schependomszegel van "Soerendonk en Maarheeze" is bekend uit de jaren 1453-1752 en wordt in de 18de eeuw heerlijkheidszegel genoemd, een gebruik dat we ook van elders kennen. Het zegel vertoont binnen een vierpas een omgewende KRAAN [= kraanvogel] met in zijn bek een banderol, waarop het woord DONC. Het betreft hier dus een sprekende voorstelling. Gezien het schrijven van de burgemeester aan de gouverneur der provincie in 1815 [zie hierna] moet er in de 18de eeuw – uiterlijk in 1734 – nog een nieuw stempel zijn gesneden, met een gelijke voorstelling, dat op punten en tekst afweek van het oude. Hij schreef namelijk dat zijn gemeente van oudsher een wapen kende, te weten een kraanvogel - staande op een been en het andere opgeheven - met een steen in de poot en in zijn bek het woord "donk", tezamen dus "kraandonk" uitmakend. Het randschrift luidde volgens hem "Zegel van Maarheze & Soerendonk". Bij besluit van 16 juli 1817 bevestigde de Hoge Raad van Adel de gemeente dan ook in het wapen volgens bovenstaande beschrijving. De kleuren zijn de rijkskleuren. Formeel voerde de voormalige gemeente Maarheeze sinds 1 januari 1925 geen wapen; in de praktijk is door het gemeentebestuur het wapen van de toen opgeheven gemeente Maarheeze gecontinueerd. Een overlevering die bij de kraanvogel met de steen werd verteld, zegt: “dat de aanvoerder van het kranenleger bij bivouakkeering de wacht houdt, en gebeurt het nu dat die aanvoerder of koning in slaap dommelt op eenen poot, dan laat hij den steen vallen en wordt zoo weer onmiddellijk wakker. Het beeld van beleid en waakzame voorzichtigheid”, aldus degene die deze overlevering in 1894 meedeelde.

Bronnen
Originele wapendiploma in RHCe, THA, Atlantisnr. onbekend; uitgeleend aan gemeente Cranendonk, 10 december 1996. Ingelijste foto hiervan in -1 72-3-14.
Foto wapen (1817) uit Wapenregister Hoge Raad van Adel: RHCe, THA, Zegelkaarten, doos 2.
Rapport betreffende herziening van de wapens van gemeenten en de instelling van wapens voor de dorpen in de Regio Eindhoven [Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde, september 1996].
Jan Melssen, ‘Wapen en vlag voor de nieuwe gemeente Cranendonck’, Van Schild en Vaan VI (1999) 4-8.